
سولفاته شدن باتری، یکی از عوامل تخریب و از کار افتادگی باتری های سرب اسید است. این اتفاق در باتری های اتومبیل بسیار شایع است و باعث کاهش عملکرد باتری و از کار افتادن آن می شود. از آنجایی که این اتفاق مرحله به مرحله و با مرور زمان می افتد، راه هایی برای پیشگیری از آن وجود دارد. در این مطلب به طور مفصل به سولفاته شدن باتری و عوامل مؤثر بر آن و همچنین راه های پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
راههایی برای کاهش احتمال سولفاته شدن باتری
سولفاته شدن باتری زمانی اتفاق میافتد که یک باتری سرب اسید از فول شارژ شدن محروم شود. این مسئله در باتریهای استارتر اتومبیلها بسیار رایج است، چرا که این باتریها به طور کامل بارگیری نمیشوند. زمانی که ماشین ثابت باشد یا با سرعت پایین حرکت کند، شرایط برای شارژ کامل باتری فراهم نیست و باتری به طور کامل شارژ نخواهد شد.
این مشکل در ویلچرهای الکتریکی نیز وجود دارد، زیرا کاربران باتری را برای مدت طولانی شارژ نمیکنند. یک شارژ هشت ساعته شبانه در زمانی که از ویلچر استفاده نمیشود کافی نخواهد بود. باتریهای سرب اسید برای فول شارژ شدن به ۱۴ الی ۱۶ ساعت شارژ نیاز دارند. احتمالاً همین مسئله است که سبب میشود باتری ویلچرهای الکتریکی بیش از دو سال دوام نداشته باشند. در حالی که در ماشینهای گلف نیز از همین نوع باتریها استفاده می شود، اما دوام آنها حدوداً دو برابر بیشتر از باتریهای ویلچر است. دلیل افزایش عمر باتریهای ماشینهای گلف، داشتن مدت زمان کافی برای فول شارژ شدن است.
پیشنهادی: شارژ باتری سیلد لید اسید را مطالعه کنید.
سلولهای خورشیدی و توربینهای بادی قادر نیستند شارژ کافی را برای بانکهای شارژ سرب اسیدی تولید کنند که این موضوع باعث سولفاته شدن میشود. این مسئله اغلب در نقاط دور افتاده جهان اتفاق میافتد، زیرا روستاییان برق زیادی مصرف میکنند اما منابع تجدیدپذیر کافی را برای شارژ باتریها فراهم نمیکنند. در نتیجه از عمر باتری ها کاسته میشود. تنها فول شارژ شدن دورهای باتریها میتواند این مشکل را برطرف کند، اما به دلیل عدم وجود یک شبکه الکتریکی در دسترس، این موضوع در این مناطق غیر ممکن است.
در این حالت راهحل جایگزین، استفاده از باتریهای لیتیم یون است، یعنی باتریهایی که نیمه شارژ بودن در آنها به فول شارژ بودن ترجیح داده میشود. البته باتریهای لیتیم یون تقریباً دو برابر باتریهای سرب اسید قیمت دارند. با این حال باید این نکته را در نظر گرفت که به دلیل کاهش عمر باتریهای سرب اسید در چنین شرایطی و بیشتر بودن طول عمر باتریهای لیتیم یون، تهیه باتریهای لیتیم یون صرفه اقتصادی بیشتری دارد.
سولفاتاسیون یا سولفاته شدن باتری چیست؟
در طول مدت زمان استفاده کریستالهای سولفات ایجاد میشوند که مضر نیستند و این مسئله کاملاً نرمال است. در عدم شارژ شدن باتری برای مدت زمان طولانی، سولفاتهای سرب غیر متبلور، به کریستالهای ثابت در صفحه منفی تبدیل میشوند. این موضوع در طولانی مدت به ایجاد کریستالهای بزرگ منجر میشود که ماده فعال باتری را کاهش داده و به این ترتیب در عملکرد باتری تأثیر منفی میگذارد.
در حالت کلی سولفاته شدن باتری بر دو نوع است: سولفاته شدن برگشت پذیر (سولفاته شدن نرم)، و سولفاته شدن دائمی (سولفاته شدن سخت). در صورتی که باتری به سرعت سرویس شود، سولفاته شدن برگشت پذیر میتواند با اور شارژ شدن و سپس فول شارژ شدن باتری در حدود 200 میلی آمپر بیشتر از میزان شارژ همیشگی، جبران و تعمیر شود. افزایش ولتاژ ترمینال باتری بین 2.5 تا 2.66 ولت مجاز است که برای حدود 24 ساعت میتوان از آن استفاده کرد. همچنین افزایش دمای باتری بین ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد در طول سرویس کردن آن میتواند به حل شدن کریستالها کمک کند.
سولفاته شدن دائمی زمانی اتفاق میافتد که باتری برای هفتهها یا ماهها در سطح پایینی شارژ شود. در این حالت باتری آسیبدیده به هیچ عنوان قابل تعمیر نیست و بازده ریکاوری باتری قابل توجه نخواهد بود. اما نکته جالب اینجاست که در باتریهای سرب اسیدی نو، تعمیر و ترمیم امکانپذیر است که این اتفاق با تحت شارژ ماندن باتری با ولتاژ کم برای هفتهها اتفاق خواهد افتاد. البته دیگر فاکتورها نیز در این مورد بیتأثیر نیستند.
یکی از نشانه های نامحسوس برای تشخیص بازیابی باتری سرب اسید، میزان ولتاژ تخلیه آن است. اگر یک باتری فول شارژ شده با یک ولتاژ ثابت تخلیه شود احتمال بازیابی آن بیشتر خواهد بود.
استفاده از دیوایس های آنتی سولفاته برای پیشگیری از سولفاته شدن باتری
چندین کمپانی دیوایسهای آنتی سولفاته را طراحی و تولید کرده اند که با ایجاد پالسهایی در ترمینالهای باتری، از سولفاته شدن باتری پیشگیری میکنند. چنین تکنولوژیهایی احتمال سولفاته شدن باتری را کاهش داده و به سالم ماندن آن کمک میکنند، اما در بازیابی باتریهای آسیبدیده تأثیر چندانی نخواهند داشت.
ایجاد پالسهای نامنظم و شانسی در ترمینالهای باتری و یا همچنین اور شارژ کردن خودسرانه آن، میتواند باعث تخریب شبکه باتری شود. هیچ روش سادهای برای اندازهگیری میزان سولفاته شدن وجود ندارد، همچنین هیچ شارژری قادر به محاسبه میزان اورشارژ مورد نیاز برای حل شدن کریستالها نیست. تنها راهکار سرویس کردن باتری برای یک مدت مشخص است.
در حالی که دیوایسهای آنتی سولفاته تولید شده میتوانند ریسک سولفاته شدن باتری را به طور قابل توجهی کاهش دهند، تولیدکنندگان باتریها استفاده از آنها را توصیه نمیکنند و ادعا میکنند پالسهای ایجاد شده در مرور زمان میتوانند منجر به تخلیه خود به خودی باتری شوند. علاوه بر آن، ایجاد این پالسها میتواند باعث افزایش دمای باتری شود که در طولانی مدت برای باتری مضر است.
نتیجه گیری
سولفاته شدن باتری از رایج ترین مشکلات مربوط به باتری هاست که عملکرد باتری را به مرور کاهش داده و پس از مدتی باعث تخریب و از بین رفتن کامل باتری خواهد شد، اما راهکارهای مؤثری برای پیشگیری از آن و بهبود عملکرد باتری در صورت بروز این مشکل وجود دارد. برای افزایش عمر باتری می توانید به توصیه های تولیدکنندگان و مواردی که در این مقاله به آن اشاره شد، عمل کنید. در صورت داشتن هرگونه نظر، انتقاد یا پیشنهادی آن را با ما در میان بگذارید.